تعریف اسوان[۱۰۲] (۱۹۹۹) از مدیریت دانش یکی از بهترین تعاریف قلمداد می شود ، چرا که این تعریف اهداف را تشریح و مدیریت دانش را در جایگاه سازمانی مناسب قرار می‌دهد :”مدیریت دانش هر گونه فرایند یا عمل تولید ، کسب ، تسخیر ، ترویج و جامعه پذیری و کاربرد آن است (واعظی، حبیبی ،۱۳۸۵).
در تعریفی مدیریت دانش ، فرایند تسهیل فعالیت های مرتبط با دانش نظیر خلق ، کسب ، تغییر شکل و استفاده از آن است . هدف سازمان از به کارگیری دانش ، تطبیق مداوم خود با محیط خارجی ( بازار ، شرایط اجتماعی – سیاسی و ترجیحات مشتری ) است (بات[۱۰۳] ،۲۰۰۱).
مرکز مدیریت دانش در دانشگاه تگزاس آمریکا ، مدیریت دانش را اینگونه تعریف می‌کند : فرایند نظام مند کشف ، انتخاب ، سازماندهی ، تلخیص و ارائه اطلاعات است ، به گونه ای که شناخت افراد را در حوزه مورد علاقه اش بهبود می بخشد . مدیریت دانش به سازمان کمک می‌کند تا از تجارب خود ، شناخت و بینش به دست آورد و فعالیت خود را بر کسب ، ذخیره سازی و استفاده از دانش متمرکز کند تا بتواند در حل مشکلات ، آموزش پویا ، برنامه ریزی راهبردی و تصمیم گیری ، از این دانش بهره گیرد . مدیریت دانش نه تنها از زوال دارایی های فکری و مغزی جلوگیری می‌کند ، بلکه به طور مداوم بر این ثروت می افزاید (رضاییان و همکاران ، ۱۳۸۸ ) .
۲-۲-۶- تاریخچه مدیریت دانش :
(یاریگر روش،۱۳۸۲) تاریخچه ای مختصر از مدیریت دانش را در نشریه توسعه مدیریت از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۵به شرح ذیل ارائه نموده است :
جدول ۲-۳ تاریخچه مدیریت دانش (یاریگر روش ، ۱۳۸۲)
دهه ۱۹۷۰ دانشمند معروف آقای لئونارد بارتون [۱۰۴] توانست موردکاری قابل توجهی را ازشرکت استیل چاپارل [۱۰۵] ارائه دهد ، شرکتی که راهبردهای مؤثری را در زمینه مدیریت دانش تا اواسط دهه ۱۹۷۰ مورد بررسی و تحقیقات مقاله شده و مستندات خود را با عناوین بهار زیبا از دانش و ساختن منابع نوآوری در مجله ذکر شده به چاپ رسانید. اورتراجرز [۱۰۶]۱۹۷۰ آقای اورت راجرز در دانشگاه استانفورد با نفوذ در بحث نوآوری و نیز در خصوص انتقال اطلاعات و فناوری، MIT آقای توماس آلن [۱۰۷] در دانشگاه۱۹۷۰ به انجام رسانید که ،تحقیقات زیادی را طی سال های ۱۹۷۰کمک بزرگی را در جهت درک و فهم اینکه مدیریت دانش چیست؟دانش چگونه تولید می شود؟ چگونه استفاده می شود؟ اینگل بارت[۱۰۸]
۱۹۷۸
با افزودن هوش بشری ،توانست به سرعت یک نرم افزار گروهی و کاربردی، توانمندی خود را در رابطه با دیگرسیستم ها ونرم افزارهای کاربردی نشان دهد. اواسط دهه ۱۹۸۰ اهمیت دانش به عنوان دارایی رقابت در بین سازمان‌ها مشهور گردید ، توسعه سیستم های مدیریت دانش به وجود آمدند و آماده سازی مدیریت دانش بر پایه فناوری آغاز گردید. سال ۱۹۹۰ اولین کتابها درباره فراگیری سازمانی و مدیریت دانش درسال۱۹۹۰ منتشر شدند برای مثال از کتاب آقای پیتر سنگه [۱۰۹] بنام پنج اصل و یک کتاب آقای ساکاایی [۱۱۰] یا تحت عنوان انقلاب ارزش دانش نام برد. سال ۱۹۹۱ در سال ۱۹۹۱ و برای اولین بار مطالبی درباره مدیریت دانش در مراکز انتشاراتی مشهور
به چاپ رسید .
سال ۱۹۹۵ وسیع ترین کار تحقیقاتی در زمینه مدیریت دانش تا امروز در سال ۱۹۹۵توسط آقایان کوجیه و نافوکا[۱۱۱]، هیروتاکا تاکی شی [۱۱۲]در سازمان خلق دانش بنام چگونه شرکت های ژاپنی نوآوری و پویایی را به وجود می آورند ؟ صورت پذیرفته است.
۲-۲-۷- زمینه‌های پدیداری مدیریت دانش :
از ۵۰ سال پیش به این سو، توجه به نقش دانش در اثربخشی ساز مان ها، رشد قابل ملاحظه ای داشته است مفهوم جامعه پساصنعتی[۱۱۳]، رشد اقتصادهای خدمات محور را که به جایگاه دانش وکارکنان دانشی وابستگی دارد، دربر داشته است . در بسیاری از بخش های صنعتی، اهمیت دارایی های فیزیکی [۱۱۴]و به کاستی نهاده است ناملموس بودن دانش در خدمات، با مفاهیم عباراتی چون زندگی روی هوای سبک [۱۱۵]یا اقتصاد بدون وزن [۱۱۶]توصیف شده است (نیف [۱۱۷] ، ۱۹۹۹ ). استراتژیست ها، دانش را یک منبع دارایی اولیه، در گذار از رویکرد منبع محور در سازمان هابه رویکرد دانش محور تلقی می‌کنند(گرانت[۱۱۸] ، ۱۹۹۶). و ارزش دانش بر اساس نحوه به، کارگیری آن در فرایند های سازمان، در راستای تولید کالاها و خدمات ارزیابی می شود (پنروز [۱۱۹] ،۱۹۹۵). تحولات زیر، بر ضرورت پدیداری مدیریت دانش و پارادایم دانش محوری تأثیر زیادی داشته اند.
۲-۲-۸- چرخه مدیریت دانش :
بهات[۱۲۰] چرخه مدیریت دانش را شامل فعالیت های کسب ، ثبت ، انتقال ، خلق و کاربرد دانش در سازمان می‌داند . کسب دانش شامل مجموعه فعالیت هایی که به منظور کسب دانش جدید از خارج سازمان صورت می‌گیرد . فعالیت هایی مانند میزان مشارکت اعضا در انجمن های علمی و میزان شرکت در دوره های آموزشی ، همکاری سازمان با دانشگاه ها و سایر مراکز علمی و خریداری دانش جدید برای سازمان نشان دهنده میزان تلاش برای کسب دانش جدید و ورود آن به سازمان می‌باشد .
شکل ۲-۵ : چرخه مدیریت دانش
ثبت و مستند سازی دانش شامل مجموعه فعالیت هایی است که به منظور ثبت دانش موجود در
سازمان صورت می‌گیرد . دانش تولید شده و موجود را باید بتوان در شکلی که برای همه قابل دسترسی و قابل استناد باشد ، ذخیره کرد . در واقع با این کار می توان دانش را از حالت ذهنی خارج کرد و در حافظه سازمان قرار داد زیرا در غیر این صورت ممکن است دانش در ذهن کارمندان ، موسسان سازمان و … باقی بماند و با خروج آن ها از سازمان و یا مرگ آن ها دانش از بین خواهد رفت . فعالیت هایی مانند استفاده از پایگاه های داده برای ثبت دانش سازمانی ، کدگذاری دانش ، مستند سازی تجارب موفق و ناموفق از جمله فعالیت های ثبت دانش در سازمان می‌باشند .
انتقال دانش شامل مجموعه فعالیت هایی که به منظور انتقال دانش سازمان میان اعضا صورت می‌گیرد ، می‌باشد . انتقال دانش یک جنبه مهم از مدیریت دانش است زیرا دانش هنگامی که در یک سازمان کسب شد بایستی در بین افراد و گروه‌های دیگر سازمان به اشتراک گذاشته شود . فرایند انتقال و تسهیم دانش شامل فعالیت های انتقال و توزیع دانش ضمنی و صریح از یک شخص ، گروه یا سازمانی به شخص ، گروه یا سازمان دیگر است . تحقیقات نشان داده که از طریق انتقال و تسهیم دانش اثربخش ، سازمان ها می‌توانند کارایی خود را بهبود بخشیده و هزینه های آموزشی و ریسک های ناشی از عدم اطمینان را کاهش دهند . فعالیت هایی مانند جلسات بحث و تبادل نظر برای ارائه تجارب و شیوه های کاری ، تمایل و مشارکت اعضا به همکاری و کمک به همکاران برای بهبود روش های کاری ، استفاده از پایگاه های داده و در اختیار گذاشتن دانش سازمان برای تمام اعضا ، نشان دهنده میزان تلاش سازمان برای انتقال دانش سازمانی می‌باشد.
“
