در مدل پنل ارائه شده مقاطع، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و زمان، سال‌های ۸۸ تا ۹۱ در نظر گرفته شده است. برای انتخاب مدل مناسب همان گونه که در فصل سوم بیان شد، ابتدا آزمون اثرات ثابت (F لیمر) انجام می­ شود. نتایج حاصل از آزمون F در جداول ۴-۲، برای آزمون اثرات ثابت مقطعی، ۴-۳، برای آزمون اثرات ثابت زمانی و ۴-۴ برای آزمون اثرات ثابت مقطعی-زمانی ارائه گردیده است.

 

جدول ۴-۲- نتایج حاصل از آزمون اثرات ثابت مقطعی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آماره مقدار آماره درجه آزادی سطح معنی داری آماره F لیمر ۳۱۶۲۹۴/۲ (۲۹۳/۴۹) ۰۰۰۰/۰ کای اسکور ۵۹۲۵۷۰/۱۱۴ ۴۹ ۰۰۰۰/۰

 

جدول ۴-۳- نتایج حاصل از آزمون اثرات ثابت زمانی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آماره مقدار آماره درجه آزادی سطح معنی داری آماره F لیمر ۱۶۲۵۶۳/۲ (۲۸۷/۶) ۰۰۰۰/۰ کای اسکور ۴۰۴۸۳۰/۱۳۵ ۶ ۰۰۰۰/۰

 

جدول ۴-۴- نتایج حاصل از آزمون اثرات ثابت مقطعی -زمانی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آماره مقدار آماره درجه آزادی سطح معنی داری آماره F لیمر ۱۹۷۳۰۲/۲ (۲۸۷/۵۵) ۰۰۰۰/۰ کای اسکور ۹۹۷۴۰۱/۱۲۲ ۵۵ ۰۰۰۰/۰

نتایج جداول ۴-۲ تا ۴-۴ به گونه ای است که سه فرضیه را آزمون می­ کند:

 

1. 1. اثرات ثابت مقطعی، صفر است.

 

1. 1. اثرات ثابت زمانی، صفر است.

 

1. اثرات ثابت مقطعی و زمانی، صفر است.

در واقع فرضیه صفر بیانگر عدم وجود اثرات ثابت است که طبق آن عرض از مبدأ، ثابت ‌می‌باشد که بیانگر یک رگرسیون مقید ‌می‌باشد. در جدول ۴-۲ آماره­ های آزمون (آماره F و کای اسکور) ارائه ‌شده‌اند که مقدار آن‌ ها برای آزمون اثرات ثابت مقطعی، به ترتیب برابر ۳۲/۲ و ۵۹/۱۱۴ ‌می‌باشد که در ناحیه بحرانی قرار دارند (مقادیر احتمال کوچکتر از ۰۵/۰ است)، لذا فرض را رد می­ کند و بدان معنا است که اثرات ثابت مقطعی وجود دارد. بدین ترتیب شرکت ها از لحاظ میزان اقلام تعهدی با یکدیگر اختلاف معناداری دارند. همچنین مقادیر (آماره F و کای اسکور) در جدول ۴-۳ برای آزمون اثرات زمانی نیز نشان می­دهد که فرضیه صفر رد می­ شود و لذا اثرات ثابت زمانی، معنادار است. این نتیجه نشان می­دهد که میزان اقلام تعهدی در هریک از شرکت­ها، در طول زمان دچار تغییر شده است. از طرفی مقادیر آماره F و کای اسکور در جدول ۴-۴ برای آزمون همزمان اثرات ثابت مقطعی و زمانی که به ترتیب برابر ۱۹/۲و ۹۹/۱۲۲ است فرضیه صفر را رد می­ کند و لذا اثرات ثابت هم در بین مقاطع (شرکت‌ها) و هم برای هر شرکت در طول زمان وجود دارد.

 

۴-۳-۱- آزمون هاسمن

 

فرض اصلی مدل اثرات تصادفی آن است که اثرات تصادفی با متغیرهای توضیحی، همبستگی ندارد. برای اجرای آزمون هاسمن ابتدا مدل مورد نظر با لحاظ کردن اثرات تصادفی مقطعی، تخمین داده می‌شود، سپس آزمون هاسمن اجرا می‌گردد. نتایج آزمون هاسمن در جدول ۴-۵ آمده است.

 

جدول ۴-۵- نتایج حاصل از آزمون هاسمن

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آماره مقدار آماره درجه آزادی سطح معنی داری آماره کای اسکور ۴۵۰۱۷۹/۲۴ ۷ ۰۰۰۰/۰

با توجه به مقدار آماره کای اسکور که برابر ۴۵/۲۴ به دست آمده و مقدار احتمال آن که در ناحیه بحرانی قرار دارد (مقدار احتمال کوچکتر از ۰۵/۰ است)، فرضیه صفر مبنی بر مناسب بودن اثرات تصادفی، رد می‌‌شود.

 

۴-۳-۲- آزمون نرمال بودن

 

برای آزمون نرمال بودن ابتدا معادله اصلی را برآورد کرده و سپس به کمک آماره جرکیو- برا
(Jarque-Bera) نرمال بودن متغیر وابسته مورد آزمون قرار گرفت.

 

 

 

شکل ۴-۱- نتایج حاصل از آزمون جرکیو- برا (Jarque-Bera)

 

در آزمون جرکیو- برا اگر باقیمانده­ها به صورت نرمال توزیع شده باشند، نمودار آن تقریباً به صورت نرمال است و آماره جرکیو- برا معنی دار نمی‌باشد. این بدان معنا است که مقدار احتمال که در زیر آماره جرکیو- برا داده می­ شود، بزرگتر از ۰۵/۰ است. در واقع بزرگتر بودن احتمال معادل کوچکتر بودن آماره جرکیو- برا است که در این صورت فرضیه نرمال بودن رد نمی­ شود. نتایج حاصل از آزمون بیانگر این است مقدار آماره جرکیو- برا برابر ۴۴/۰ به دست آمده که مقدار کوچکی است و بنابر مقدار احتمال (۸۰/۰) بزرگتر از ۰۵/۰ است، لذا فرض نرمال بودن رد نمی­ شود.

 

۴-۳-۳- برآورد ضرایب مدل

 

نتایج حاصل از برازش مدل رگرسیونی در جداول ۴-۶ و ۴-۷ ارائه گردیده است. ‌بر اساس جدول ۴-۷، مقدار ضریب تعیین برابر۴۵/۰ به دست آمده که بیانگر این است که مدل رگرسیونی ۴۵ درصد از تغییرات متغیر وابسته را تفسیر می­ کند. همچنین مقدار آماره F برابر ۵۲/۶ به دست آمده که با توجه به سطح معنی داری آن (Prob=0/011) در سطح خطای ۵ درصد معنی دار است. همچنین میزان آماره دوربین واتسون برابر ۰۶۳/۲ به دست آمده که با توجه به میزان مجاز (۵/۱-۵/۲) ‌می‌توان گفت که بین جملات خطا همبستگی وجود ندارد.

 

جدول ۴-۶- نتایج حاصل از برازش مدل رگرسیونی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

متغیر ضریب انحراف معیار ضریب تی سطح معنی­داری مقدار ثابت ۰۸/۲۰۵۴۶۰ ۳۲/۴۰۲۱۵۷ ۳۵۴۴۸۲/۲ ۰۰۹۲۵/۰ اندازه مؤسسه حسابرسی کننده ۲۵/۵۱۲۴۶۲۰ ۲۵/۱۰۳۵۰ ۱۵۵۹۳۸/۲ ۰۰۰۱۲/۰ رقابت میان مؤسسات حسابرسی ۳۵/۷۱۵۴۲۸ ۹/۱۸۶۲۵۴ ۵۷۴۹۲۱۵/۲- ۰۳۲۱۵/۰ خدمات غیر حسابرسی مؤسسه حسابرسی کننده ۶۸/۳۱۵۷۹ ۸۱/۲۴۱۰ ۳۲۰۵۷/۴ ۰۷۲۱۰۵/۰ تقسیم کار مؤسسه حسابرسی کننده ۵۸/۷۰۳۲۱ ۲۴/۴۲۰۱۸۳ ۵۱۲۴۸/۳ ۰۱۲۵۸۷/۰ نظارت مؤسسه حسابرسی کننده ۵/۴۰۶۳۵۷ ۹/۱۰۶۸۴۲ ۹۰۲۱۷/۳ ۰۳۰۲۱/۰ مشاوره مؤسسه حسابرسی کننده ۹۱/۴۱۰۵۰ ۹۲/۱۰۲۵۴۸ ۵۱۲۳۰۵/۴ ۰۲۵۱۰۵/۰ کنترل و بازبینی مؤسسه حسابرسی کننده ۱/۳۱۹۳۲۵ ۵/۴۱۲۵۸ ۰۵۴۸۲/۲ ۰۴۶۲۱/۰ ویژگی های حسابرس مستقل ۵۰۴۲٫۸۵ ۴۱۵۲۸۵٫۲۱ ۱۶۲۶۵/۴ ۰۰۸۷۵۴/۰

 

جدول ۴-۷- شاخص­ های اعتبار مدل

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شاخص مقدار مجموع توان دوم خطا (sse) ۱۴۹۹۷۹۳ ضریب تعیین (R-squared) ۴۵۰۲۴/۰ آماره فیشر(F) ۵۲۴۸۲۱/۶ احتمال آماره فیشر(Prob) ۰۱۱۲/۰ آماره دوربین واتسون (Durbin-Watson) ۰۶۳/۲ مقدار آکائیک (Akaike info criterion) ۳۰۲۱/۳۱

 

 

۴-۳-۴-آزمون تشخیص واریانس ناهمسانی (آزمون وایت)